قصه‌گویی هنری مبتنی بر فن / تبدیل‌شدن قصه‌گویی از ابزار به هدف
تاریخ انتشار: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۱۲۸۴۹
ازآنجایی‌که مهم‌ترین ویژگی ادبیات عامه، شفاهی بودن آن‌ها است و این داستان‌ها سینه‌به‌سینه از مادران به دختران و از پدران به پسران می‌رسیده، اولین قدم جمع‌آوری همین داستان‌های عامیانه است. فعالیت‌ها و تلاش‌هایی برای این موضوع در ایران انجام‌شده که کافی نیست.
به گزارش خبرنگار ایمنا، فرهنگ ازجمله مقولات مهم و تأثیرگذار هر جامعه است و تعریف مفهوم فرهنگ نیز به علت وسعت و گستردگی، کار ساده‌ای نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
درجایی دیگر در تعریف فرهنگ نوشته‌اند که عبارت است از مجموعه ارزش‌های مادی و معنوی که توسط انسان‌ها در طول تاریخ انسانی آفریده‌شده است. هر فرهنگی در هر دوره‌ای نمایانگر میزان، سطح پیشرفت و ترقیات فنی، تجربیات تولیدی در کار، وضع آموزش‌وپرورش، علوم، ادبیات، هنرها، آرمان‌ها و نهادهای اجتماعی معین از زندگی انسان‌ها است.
خلاصه اینکه فرهنگ همان راه و روش زندگی روزمره است. اما در تعریف فرهنگ‌عامه یا عامیانه «ویلیام جی تامس»، باستان‌شناس انگلیسی که خود او واژه فرهنگ عامیانه را وضع کرده در توضیح این اصطلاح بر موضوعاتی همچون عادات، آداب، مشاهدات، خرافات، ترانه‌ها اشاره‌کرده است. همچنین فرهنگ عامیانه یا فولکلور عبارت است از:
مجموعه‌ای از دانستنی‌ها و اعمال و رفتاری است که در بین عامه مردم بدون در نظر گرفتن و حتی بدون وجود فواید علمی و منطقی آن، سینه‌به‌سینه و نسل به نسل و به‌صورت تجربه به ارث رسیده است.
«الهام سعادت»، پژوهشگر اسطوره و ادبیات حماسی است که با وی در رابطه با قصه، قصه‌گویی و جایگاه آن در فرهنگ‌عامه به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
قصه‌ها و متل‌ها در فرهنگ‌عامه چه جایگاهی دارد؟
اگر از فولکلور یا آنچه در زبان فارسی به فرهنگ‌عامه ترجمه‌شده بتوانیم تعریف دقیق و درستی ارائه دهیم ناخودآگاه جواب این پرسش آشکار می‌شود. همان‌طور که اشاره شد فرهنگ‌عامه ترجمه فولکلور است که البته باید گفت ترجمه دقیق و درستی نیست.
اگر «فولک» را به معنی توده، قبیله یا گروهی از مردمان که از چیزی پیروی می‌کنند و «لور» را دانستن معنا کنیم، فولکلور به معنای دانش توده، دانش قبیله یا دانش جمع یا گروهی از مردمان است. بر همین اساس، تمام نمودهای زبانی مردم نیز جزئی از این دانش به‌حساب می‌آید. همچون تشریفات گفتاری، ضرب‌المثل‌ها، قسم‌ها، تکیه‌کلام‌ها، اشعار شفاهی، متل‌ها و افسانه‌ها؛ چیزهایی که برآیند تجربه زیسته یک قبیله یا گروهی از مردم است.
باید به این نکته توجه کرد که وقتی از تجربه زیسته سخن به میان می‌آید منظور تعامل انسان‌ها با آن اقلیم، یا آن طبیعت خاص، نیازها، مشکلات و چه‌بسا راه‌حل‌ها یا راه‌های سازگاری با مسائل مبتلابه مردمان در آن مکان یا در آن اقلیم است که در ادبیات عامیانه انعکاس پیدا می‌کنند.
اصفهان نیز همچون سایر سرزمین‌ها بخشی از دانش و تجربیات را با قصه‌ها، افسانه‌ها و شعرهای عامیانه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کند اما نکته‌ای باید به آن اشاره و بر آن تأکید کرد، اینکه بر اساس نظریه ریچاردسون مؤلفه‌های قصه‌ها و افسانه‌های عامیانه مبتنی بر روان انسان‌ها است. پس می‌شود این نتیجه را گرفت که این داستان‌ها در نگاه اول داستان‌های عقلانی و طبیعی نیستند به خاطر همین هست که ما در آن‌ها شاهد حضور پریان، موجودات غیرطبیعی، پهلوانان فرا انسانی و حتی اتفاقات فراطبیعی هستیم.
امروزه چه بهره و استفاده‌ای می‌توان از فرهنگ‌عامه داشت؟
قصه‌ها انعکاس «تجربه زیسته» و بازتاب نوع زندگی مردمان یک شهر یا ناحیه هستند. ازآنجایی‌که مهم‌ترین ویژگی ادبیات عامه، شفاهی بودن آن‌ها است و این داستان‌ها سینه‌به‌سینه از مادران به دختران و از پدران به پسران می‌رسیده، اولین قدم جمع‌آوری همین داستان‌های عامیانه است. فعالیت‌ها و تلاش‌هایی برای این موضوع در ایران انجام‌شده که کافی نیست.
قدم دوم بررسی و تحلیل این قصه‌ها و افسانه‌ها است. «آلن داندس» فولکلورشناس دانشگاه کالیفرنیا در دو کتاب خود با موضوع فولکلور توضیح می‌دهد که با سه دیدگاه انسان شناسانه، اسطوره شناسانه، تاریخی و جغرافیایی می‌شود به ادبیات عامه نزدیک شد و با استفاده از هرکدام از این روش‌ها قسمتی از این داستان‌ها می‌تواند رمزگشایی و بررسی شود. با رمزگشایی این داستان‌ها و پی بردن به بن‌مایه‌ها، زیرساخت‌ها و چرایی و چگونگی خلق این افسانه‌ها و قصه‌ها می‌توانیم درک بهتری از گذشته پیدا کنیم و با این نگاه شاید بتوانیم آینده بهتری برای خودمان در زمینه‌های مختلف رقم بزنیم.
شاخصه قصه و قصه‌گویی در کشور چیست؟
قصه‌گویی یک هنر است؛ هنری مبتی بر فن، یعنی اینکه قصه‌گویان قدیم فنون قصه‌گویی را آموزش می‌دادند. اینجا درواقع ما با دو موضوع جدا از هم مواجه هستیم. یکی قصه و دیگری قصه‌گویی. ابتدا باید به این پرسش پاسخ داد که آیا قصه‌گویی نیاز انسان امروز است؟ و دیگر اینکه برای حفظ قصه‌ها و افسانه‌های عامیانه چه‌کارهایی باید انجام داد؟
آیا با حفظ این قصه‌ها سود و منفعتی نصیب مردم و اصفهانی‌ها خواهد شد؟ همچنین اینکه قصه‌گویی قصه‌های عامیانه تأثیری در حفظ این قصه‌ها خواهد داشت یا نه؟ که همه این‌ها نیاز به بحث و واکاوی مفصل دارند.
قصه در فرهنگ امروز مردم چه جایگاهی دارد؟
قصه‌ها نقش خاصی در توسعه فرهنگی ندارند بلکه آثار هنری و ادبی مانند هرگونه خلق اثر و خلاقیت یکی از شاخصه‌های توسعه فرهنگی هر سرزمین به‌حساب می‌آیند. فرهنگ و تاریخ هر ملتی به قصه‌های آن ملت، فرم و جهت می‌دهند، قصه‌ها نیز از نهادی مشترک بین همه انسان‌ها برمی‌خیزند.
قصه و قصه‌گویی نیاز امروز و دوران معاصر نیز محسوب می‌شود؟
خیر؛ اما قصه‌گویی ابزار بسیار مناسبی برای فراگرفتن مطالب آموزشی، روان درمانگری، تقویت بیان و بسیاری از مهارت‌های دیگر است.
قصه‌گویی یک ابزار است و از گذشته این‌چنین بوده است. این را در سابقه گوسان‌هایی که داستان می‌گفتند و موسیقی می‌نواختند، می‌توان مشاهده کرد اما به نظر می‌رسد این روزها خود قصه‌گویی از ابزار به یک هدف، تبدیل‌شده است.
اما هم‌اکنون باید به این پرسش پاسخ داد که سنت قصه‌گویی در پی چه چیزی بوده و چه اهدافی را دنبال می‌کرده است؟ اگر بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم می‌توانیم به این سوال نیز جواب دهیم که آیا به قصه‌گویی بپردازیم و سعی کنیم قصه‌گو تربیت کنیم یا اینکه از قصه‌گویی به‌عنوان ابزار در کنار سایر فنون استفاده کنیم.
چه کنیم تا فولکلور و ادبیات عامه در جامعه امروز بیشتر شناخته شوند؟
فرهنگ‌عامه همچنان راه خودش را می‌رود و همراه با زمانه، دچار دگردیسی‌هایی می‌شود. این‌ها را می‌توان در آداب، رسوم، لهجه و دیگر عناصر فرهنگ‌عامه مشاهده کرد. درواقع ابتدا باید تقسیمات دقیق و مشخصی در حوزه‌های مختلف انجام داد و بعد آن‌ها را تحلیل کرد.
اما شعرها و افسانه‌های مکتوب، دیگر شفاهی نیستند. می‌توان با توجه به تغییر و تحولات در جامعه و دنیای امروز، آن‌ها را به‌عنوان متن‌هایی برای اجرا، ساخت انیمیشن و بازی‌های رایانه‌ای استفاده کرد.
کد خبر 601188منبع: ایمنا
کلیدواژه: قصه گویی قصه های کهن فولکلور فرهنگ عامه اسطوره شناس کالیفرنیا ادبیات عامه ادبیات فارسی حوزه فرهنگ و هنر لهجه آداب و رسوم داستان ادبیات داستانی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق افسانه ها داستان ها ادبیات عامه فرهنگ عامه قصه گویی انسان ها قصه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۱۲۸۴۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ساز هنرمندان جنوب کرمان بر سکوهای بین‌المللی کوک می‌شود
ایسنا/کرمان مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی جنوب کرمان از آمادگی گروه‌های موسیقی این منطقه برای شرکت در جشنواره‌های بین المللی خبر داد و گفت: تعداد سه گروه موسیقی به منظور معرفی خرده فرهنگ‌های جنوب کرمان به جشنواره‌های بین‌المللی اعزام خواهند شد.
حجت الاسلام سیداحمد حسینی در گفت و گو با ایسنا از اعزام سه گروه موسیقی جنوب کرمان به جشنواره‌های بین‌المللی خبر داد و گفت: از این سه گروه موسیقی، یک گروه موسیقی سنتی و دو گروه موسیقی مقامی به جشنواره‌های هنری بین المللی اعزام خواهند شد.
وی تنوع در موسیقی منطقه را برگرفته از استعدادهای هنرمندان دانست و افزود: گروه موسیقی آوای منوجان به سرپرستی فرامرز زارعی یکی از این گروه‌های موسیقی است که به جشنواره هنری کشور قزاقستان اعزام خواهد شد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی جنوب کرمان گفت: گروه موسیقی سنتی لیکوی جنوب به سرپرستی علی یونس زاده از جیرفت نیز قرار است به جشنواره هنری کشور تونس اعزام شود.
وی اظهار کرد: گروه موسیقی مقامی کمنزیل به سرپرستی هوشنگ کردستانی یکی دیگر از این سه گروه موسیقی است که برای شرکت در جشنواره هنری به کشور ازبکستان شهر ضامین اعزام خواهد شد.
حسینی افزود: انتخاب این سه گروه موسیقی از جنوب کرمان برای شرکت در جشنواره‌های هنری بین المللی با توجه به مولفه‌های اعلامی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته است.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی جنوب کرمان هدف از اعزام گروه‌های موسیقی سنتی و مقامی به این جشنواره‌های هنری را، معرفی خرده فرهنگ‌های بومی و سنتی جنوب کرمان در سطح بین‌المللی دانست که باید بیش از این مورد توجه و حمایت قرار بگیرند.
انتهای پیام
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد